โดยธรรมชาติแล้ว ร่างกายของคุณแม่หลังคลอดนั้นจะมีฮอร์โมน กระตุ้นให้มีการสร้างหรือผลิตน้ำนมออกมา ซึ่งปริมาณน้ำนมของคุณแม่แต่ละคนก็ไม่เท่ากัน จนหลายคนกังวลว่าลูกจะกินพอไหม ต้องทำอย่างไรให้น้ำนมมาเยอะ หากมีการกระตุ้นน้ำนมหรือระบายน้ำนมออกอย่างสม่ำเสมอก็จะช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนมให้คุณแม่ได้ แต่ในทางกลับกันหากมีน้ำนมมากเกินไป จนระบายออกไม่ทันก็ส่งผลให้ท่อน้ำนมอุดตัน ได้เช่นกันนะ
ท่อน้ำนมอุดตัน เต้านมแข็งเป็นก้อน ปั้มไม่ออก ทำอย่างไรดี
- ท่อน้ำนมอุดตัน เกิดจากอะไร
- สัญญาณเตือน ท่อน้ำนมอุดตัน
- วิธีป้องกัน ท่อน้ำนมอุดตัน
- วิธีรักษาท่อน้ำนมอุดตัน
ท่อน้ำนมอุดตัน เกิดจากอะไร
- ปริมาณน้ำนมเยอะ ระบายออกไม่หมด
- สวมใส่ชุดชั้นในที่รัดแน่นหรือหลวมเกินไป
- ลูกดูดนมหรือปั้มนมไม่เกลี้ยงเต้า
- มีไวท์ดอท
1. ปริมาณน้ำนมเยอะ ระบายออกไม่หมด
หากเราเป็นคนที่น้ำนมมาเยอะมากๆ ก็มีโอกาสที่จะเกิด ท่อน้ำนมอุดตัน ได้มากเช่นกันเพราะสาเหตุหลักของท่อน้ำนมตัน คือการระบายน้ำนมออกไม่หมดนั่นเอง น้ำนมที่คั่งค้างอยู่ในเต้าจะผลิตมากขึ้นเรื่อยๆ แต่ไม่สามารถระบายออกได้ตรงตามรอบปั้มนม จะทำให้เกิดการอุดตัน แข็ง เป็นก่อน บีบไม่ออก หรือบีบออกยาก ถ้าปล่อยไว้นานเกินไปอาจจะกลายเป็นการอักเสบได้
2. สวมใส่ชุดชั้นในที่รัดแน่นหรือหลวมเกินไป
อีกหนึ่งสาเหตุที่ไม่น่าจะทำให้ ท่อน้ำนมอุดตันได้ แต่ก็เป็นอีกสาเหตุที่หลายๆคนมองข้ามไป เพราะการใส่ชุดชั้นในที่แน่นหรือหลวมเกินไป หรือแม้แต่การนอนทับเต้านมข้างใดข้างหนึ่งเป็นเวลานานก็อาจทำให้เกิดท่อน้ำนมอุดตันได้เช่นกัน
3. ลูกดูดนมหรือปั้มนมไม่เกลี้ยงเต้า
การให้ลูกเข้าเต้า คือ วิธีธรรมชาติที่ดีที่สุดที่จะช่วยลดโอกาสการเกิดท่อน้ำนมอุดตันได้ หากเราเป็นที่น้ำนมมาเยอะมากเกินที่ลูกกิน อาจทำให้ลูกน้อยไม่สามารถดูดนมได้จนเกลี้ยงเต้า จึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ท่อน้ำนมตัน หรือแม้แต่ในคุณแม่ที่ไม่มีเวลา ไม่สะดวกให้ลูกดูดนมจากเต้า จึงต้องใช้เครื่องปั้มนม แต่ปั้มนมไม่เกลี้ยงเต้า ก็มีโอกาสที่จะเกิดท่อน้ำนมตันได้เช่นกัน
4. มีไวท์ดอท
ไวท์ดอท มีลักษณะเป็นจุดสีขาวๆเล็กๆ อยู่บริเสณหัวนม ซึ่งอาจเกิดจากไขมันมาอุดตันบริเสวณหัวนม ซึ่งเป็นศูนย์รวมของท่อน้ำนม เมื่อมีไวท์ดอทมากๆและไม่ได้เช็ดออก ทำให้ไวท์ดอทเหล่านี้สะสมและอุดตันท่อน้ำนม ทำให้นมไม่สามารถไหลผ่านออกมาได้ จนเกิดเป็นท่อน้ำนมอุดตันในลำดับต่อมานั่นเอง
สัญญาณเตือนท่อน้ำนมอุดตัน
- ปั้มนมได้น้อยกว่าปกติ
- บีบนมไม่ค่อยออก
- มีก้อนแข็งๆในเต้านม
- ผิวเต้านมแดง
วิธีป้องกันท่อน้ำนมอุดตัน
- เช็ดทำความสะอาดเต้านมทุกครั้งก่อนปั้มนม
- ปั้มนมตามรอบปั้มนม
- ปั้มนมให้เกลี้ยงเต้า
วิธีรักษาท่อน้ำนมอุดตัน
การรักษาท่อน้ำนมอุดตันในกรณีที่ยังเป็นไม่มาก สามารถแก้ไขด้วยตัวเองด้วยการเช็ดเต้านมด้วยน้ำต้มสุกสะอาด จากนั้นทำความสะอาดบริเวณหัวนมเพื่อเช็ดไวท์ดอท ซึ่งเป็นต้นเหตุของท่อน้ำนมอุดตันออก เมื่อทำความสะอาดเรียบร้อยแล้ว จึงทำการเคลียร์เต้านมด้วยการใช้มือบีบจากหัวนม ลานนม และเต้านมตามขั้นตอน แล้วจึงใช้เครื่องปั้มนม ปั้มนมจนเกลี้ยงเต้า ใช้เวลาปั้มประมาณ 10-15 นาทีเท่านั้น (ในขณะที่ใช้เครื่องปั้มนมอยู่สามารถใช้มือกดหรือนวด บริเวณก้อนแข็งๆที่เป็นสัญญาณของท่อน้ำนมอุดตัน บริเวณเต้านมไปด้วย) จะช่วยให้น้ำนมระบายออกดีขึ้น และก้อนแข็งๆเหล่านั้นนิ่มลง
ถ้าหากเกิน 24 ชั่วโมงแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น มีอาการเจ็บ หรือมีรอยแดงบริเวณเต้านมเพิ่มแนะนำให้ทำการประคบเย็นเพื่อลดอาการอักเสบค่ะ และรีบไปพบแพทย์ หรือคลินิกเฉพาะทาง คือ คลินิกนมแม่ ในโรงพยาบาลที่ใกล้บ้าน เพื่อรักษาตามขั้นตอนต่อไปนะคะ
สำหรับคุณแม่มือใหม่ อาจจะยังไม่คล่อง หรือเคยชินกับการปั้มนม ซึ่งมันจะกลายเป็นกิจวัตรประจำวันของคุณแม่ทุกๆคนค่ะ หลายคนมีโอกาสที่จะเจอปัญหาเหล่านี้ได้ และอาจจะเจอได้หลายครั้งด้วย ทั้งท่อน้ำนมอุดตัน บีบนมไม่ออก น้ำนมไม่มา น้ำนมมาน้อย จนทำเอาแม่ๆหลายคนเครียดและเป็นกังวลกัน
แน่นอนว่าปัญหาเหล่านี้มีทางแก้ หากคุณแม่ทำตามคำแนะนำวิธีป้องกันการเกิด ท่อน้ำนมอุดตัน ก็จะช่วยโอกาสการเกิดท่อน้ำนมอุดตัน ได้มากเลยทีเดียว
